Koenzym Q10 to naturalnie występujący przeciwutleniacz, którego nasz organizm potrzebuje, jako paliwo energetyczne dla prawidłowej pracy wszystkich narządów. Ale to, czy suplementy koenzymu Q10 są skuteczne, czy nie, jest o wiele mniej oczywiste. Warto przyjrzeć się temu problemowi nieco bliżej.
Koenzym Q10 znaleźć można w większości żywych organizmów i jest używany przez komórki do przetwarzania energii i prawidłowego funkcjonowania. Poziom tego naturalnie występującego w organizmie związku zmniejsza się jednak wraz z wiekiem, a według niektórych źródeł może to powodować rozwój niektórych chorób i dolegliwości. Mimo, iż wymaga to dalszych badań, niektóre źródła wiążą ten efekt z potencjalnie wyższym ryzykiem zachorowań na nowotwory i choroby serca.
Koenzym Q10 jest obecnie powszechnie dostępny, jako suplement diety, który w teorii ma poprawiać czynność serca i wiele innych ważnych dla zdrowia funkcji. Trudno jednak oprzeć się wrażeniu, że sprawa jest prosta i wystarczy kupić cudowne tabletki. Jaka jest zatem prawda o tym produkcie i czy warto go kupować? Oto, co powinniście wiedzieć na temat tego składnika odżywczego – zarówno w postaci naturalnej, jak i suplementowanej.
Dlaczego nasz organizm potrzebuje koenzymu Q10?
Nasze komórki wykorzystują koenzym Q10, aby zmienić energię zawartą w węglowodanach w trójfosforan adenozyny (ATP), formę energii, którą nasze komórki mogą faktycznie wykorzystać do wykonywania wielu krytycznych funkcji w organizmie. ATP jest niezbędny dla zdrowego metabolizmu, prawidłowej kondycji kości oraz funkcjonowania neurologicznego oraz prawidłowej pracy mięśni. Związek ten jest niezbędny dla utrzymania odpowiedniej kondycji ciała, w szczególności jego wagi oraz należytej energii. Nieco mylnie, jego działanie porównuje się często do zielonej kawy, gauarany czy L-karnityny.
Koenzym Q10 wraz z witaminą E i C oraz selenem, działa również jako przeciwutleniacz, pozwalający zapobiegać uszkodzeniom w naszych komórkach, wywołanym przez wolne rodniki.
Ile potrzebujemy koenzymu Q10?
Każdy ludzki organizm samodzielnie produkuje koenzym Q10, w zasadzie w ilościach wystarczających do zapobiegania jego niedoborowi. Na podstawie szerszych obserwacji nie zaobserwowano żadnych objawów związanych z jego niedoborem. Uważa się, że ok. ¼ całości koenzymu Q10 we krwi u ludzi pochodzi ze źródeł żywieniowych, a resztę wytwarza sam organizm. Do najlepszych źródeł tego związku zaliczyć należy czerwone mięso, drób i ryby. Wielkość ta nie jest jednak wystarczająco wysoka, aby znacząco zwiększyć poziom koenzymu Q10 w organizmie. Należy zatem przyjąć, że dostarczanie go z pożywienia ma jedynie charakter uzupełniający i nie jest konieczny dla zachowania wszystkich funkcji organizmu.
Koenzym Q10 – Potencjalne korzyści zdrowotne wynikające ze stosowania suplementów
Koenzym Q10 dostępny jest jako suplement diety w kilku postaciach, w tym postaci twardych kapsułek, miękkich kapsułek żelowych, sprayu doustnego i tabletek. I choć istnieją pewne przesłanki za tym, że suplementy koenzymu Q10 mogą pomóc przy wielu dolegliwościach, niektóre badania przyniosły sprzeczne wyniki. Oznacza to, że należy przeprowadzić dalsze badania w tym zakresie, aby wyciągnąć wnioski na temat tego, kto może najbardziej skorzystać z takiej suplementacji.
W niektórych krajach suplementy koenzymu Q10 są przepisywane osobom stosującym leki obniżające poziom cholesterolu, które skarżą się na ból mięśni. Kilka wyników badań wskazuje na zasadność ich stosowania w tym celu, dwa nowsze ukazały sprzeczne dowody. W jednym losowym badaniu wzięło udział 120 pacjentów przyjmujących leki obniżające wysoki poziom cholesterolu. Z czego ból mięśni potwierdzono u nieco ponad jednej trzeciej pacjentów. Porównano zakres bólu mięśni związanego ze stosowaniem leków, a z bólem mięśni, związanym z otrzymywaniem placebo. Na podstawie danych z badań, opublikowanych w lutym 2015 roku w Atherosclerosis, nie stwierdzono, by suplementy koenzymu Q10 były istotnie.
Metaanaliza kilku randomizowanych i kontrolowanych badań nie wykazała znaczących korzyści w zakresie poprawy bólu mięśni u pacjentów związanych ze stosowaniem statyn, czyli leków obniżających zły cholesterol, ale uznała, że potrzebne są większe, lepiej zaprojektowane badania, aby jednoznacznie to potwierdzić. Badania te zostały opublikowane w styczniowym wydaniu Mayo Clinic Proceedings.
Jak dotąd, zgodnie z niektórymi wiarygodnymi źródłami można uznać potencjalnie obiecujące zastosowania suplementów koenzymu Q10, z różnym poziomem potwierdzających dowodów, w zakresie:
- leczenia wysokiego ciśnienia krwi i niewydolności serca,
- poprawy funkcji układu odpornościowego u osób z HIV lub AIDS,
- poprawy objawów zespołu chronicznego zmęczenia,
- zmniejszenia wysokiego poziomu cholesterolu we krwi,
- pomocy w leczeniu raka lub ochrony narządów przed toksyczną chemioterapią,
- leczenia chorób dziąseł,
- leczenia, związanego z wiekiem zwyrodnienia plamki żółtej (AMD) – stanu, który powoduje utratę wzroku u osób starszych,
- pomocy pacjentom z chorobą Alzheimera,
- wspomagania leczenia choroby Parkinsona,
- zwiększenia liczby i ruchliwości plemników,
- zapobiegania lub leczenia migreny.
Zalecane dawki i przeciwwskazania
Badania sugerują, że przyjmowanie koenzymu Q10 w odpowiednich dawkach, tj. w zakresie 30 do 200 mg dziennie dla dorosłych jest względnie bezpieczne. Ważne jest, aby pamiętać, że amerykańskie krajowe instytuty zdrowia (NIH) nie zalecają, aby dzieci przyjmowały koenzym Q10, chyba, że pod nadzorem lekarza.
Jak zauważyło kilka instytucji, suplementy koenzymu Q10 mogą wchodzić w interakcje z innymi przyjmowanymi lekami lub powodować inne działania niepożądane. Dlatego eksperci zalecają, aby każdy, kto rozważa zastosowanie suplementu, skonsultował się najpierw z lekarzem.
